Vorige maand, op 1 november 1995, ging ik naar de Kamer van Koophandel om mij in te schrijven als zelfstandig ondernemer.
Met verwondering realiseer ik mij dat ik dit nu 25 jaar geleden is. Een zilveren jubileum! Geen tijd voor een feest, wel reden voor een uitgebreide terugblik. Om de stand van zaken op te maken en dan weer door te gaan.
Hoe het begon
Een bedrijf begint met een idee, een persoon die iets neer wil zetten, die iets wil betekenen voor bepaalde cliënten. Toen was ik mij nog niet zo bewust wat ik wilde en waarom, wat mijn drijfveren waren om te doen wat ik deed.
Inmiddels weet ik dat ik van betekenis wil zijn voor mensen die persoonlijke groei en ontwikkeling wensen. Waarmee ze, met hun kwaliteiten en schaduwen, regie over zichzelf, hun werk en hun leven hebben. In positieve verbinding met anderen.
ADAO
Een bedrijf heeft een naam. Ik wilde een naam met een A – dat was handig in de tijd van het telefoonboek, het werd ADAO – ADvies Aan Ondernemers. Ik begon met het begeleiden van startende ondernemers. Later vroeg deze naam steeds vaker een toelichting omdat ik mij toelegde op coachen bij persoonlijke groei en ontwikkeling.
Inmiddels gebruik ik de naam “Vaart in je Leven”.
Even een duwtje in de rug krijgen, dat is wat het beeldmerk van Vaart in je Leven laat zien.
Zoals de duwtjes die ikzelf kreeg. Van mijn vader toen ik leerde fietsen. Van een leidinggevende die haar vertrouwen in mijn kunnen en kunde uitsprak. Van één van mijn eerste cliënten voor een coachtraject, in 1998, die mij uitdaagde hem te laten zien welke kwaliteiten ik in huis had. Ik noem paar duwtjes, eigenlijk word ik steeds weer geïnspireerd door opdrachtgevers, cliënten, collega’s, mijn netwerk en krijg ik iedere keer een duwtje in de rug!
VIP room
Van de 25 jaar ondernemerschap heb ik 20 jaar de VIP room gebruikt voor gesprekken. Een lichte ruimte met uitzicht over groen en in de verte de stad. Echt een plek om afstand te nemen, je situatie te overzien en je volgende stap voor te bereiden. Deze ruimte was zo genoemd op een schets van de architect van het gebouw. Ik vond deze naam zeer toepasselijk: mijn gasten waren (en zijn) Very Important Persons!
Nu ontvang ik mijn cliënten in een kamer van een verzamelgebouw voor coaches en therapeuten in de binnenstad. Ik werk onder het glas-in-lood raam met het Bijbelverhaal van de wonderbaarlijke spijziging. Dat geeft vertrouwen, er is overvloed, er is genoeg voor iedereen.
Opdrachtgevers
Een bedrijf bestaat omdat er opdrachtgevers zijn. Ik kijk met verwondering en dankbaarheid naar deze stroom van bedrijven – naar al deze mensen die een rol in een bedrijf hadden en mij en mijn bedrijf zagen zitten. Ik heb in (of voor) veel branches gewerkt, dat leverde veel inzicht en mooie verhalen op over hoe iets werkt – of niet – in een branche en in een bedrijf.
Een greep, zonder dat ik volledig ben: Skal, Rijkswaterstaat, Provincie Flevoland, Zwart Mul Groep, Honeywell, Tempo Team, De Ambelt, Gemeentes Noordoostpolder, Lelystad, Almere, Brandweer en Veiligheidsregio IJsselland, Wehkamp, Lacent, Van Heijst, Unive, Philadelphia, de Nederlandse ggz, Florion, Het Flevolandschap en nog veel meer kleine en grotere opdrachtgevers!
Coachen is een vak
Mijn eigen rode draad is dat ik steeds wil leren, nieuwsgierig ben, iets beter wil kunnen. Ik had al opleidingen verpleegkunde, management en bedrijfskunde in mijn pocket toen ik startte met mijn bedrijf. Na de eerste opleiding op het gebied van coaching, over de ZKM, (Zelfkonfrontatiemethode, ook wel ZelfKennisMethode genoemd) en de Waarderingstheorie, volgden er veel meer. Coaching in het hier en nu, zingeving, socratische gespreksvoering, systemisch werk, focussen, mentaliserend coachen, Voice Dialogue, natuurcoaching, transformational presence, leiderschap, stress en burn-out, teveel om op te noemen.
Ik heb net een training achter de rug om met My Insight Out te werken, een fantastische online tool, gebaseerd op ZKM, waarmee een kort en krachtig zelfonderzoek wordt aangeboden voor diepgaand inzicht in kwaliteiten en belemmeringen. Ook volg ik nu een opfriscursus Engels, zodat ik ook in deze taal met mensen kan werken.
Ik heb van al deze opleidingen en trainingen veel geleerd. Niet dat ik alles ik één op één toepas, maar het heeft mij in ieder geval geïnspireerd in mijn werk. Ik vind het leuk om iets nieuws te leren, samen met collega’s in dit mooie vak ontdekken en ontwikkelen, dat geeft energie en bezieling.
Cliënten
Ja, zij maken mijn werk! Al die mensen… ze verwarmen mij en ik hoop dat deze mensen ook met een warm gevoel terug denken aan onze gesprekken en de opbrengsten ervan nog steeds herkennen in hun leven.
Hoeveel het er zijn heb ik niet bijgehouden het gaat om de mens, hun verhaal, niet om het getal. Sommige mensen spreek ik, vaak onverwacht, na jaren nog eens en dan verwonder ik me over de impact die de gesprekken en het Zelfonderzoek gehad hebben en nog steeds hebben. Zoals iemand eens zei: ik vond een ongelooflijke kracht in mijzelf!
Ik ben dankbaar dat ik met zoveel mensen een stukje mee mocht lopen op hun levenspad, dat zij mij hun verhalen toevertrouwden en ik voor hen van betekenis mocht zijn.
Uit de praktijk van mijn cliënten en hun ervaringen
Niets gedaan…
Ik heb niets aan het huiswerk gedaan, zegt ze. Ze zou observeren hoe en wanneer ze haar mening geeft en wat dat met haar doet. Eigenlijk wilde ze de afspraak verzetten, want ze heeft niets te melden, zegt ze.
Dan vertelt ze over haar werk, over situaties hoe ze haar mening vormt en bewust of onbewust kiest om deze kenbaar te maken. Ze vertelt hoe ze bewust is van haar grenzen, hoe ze van binnen uit weet: dit wil ik niet, dit laat ik bij jou. Dan denkt ze “dit is niet mijn probleem, dit hoort bij jou” of ze weet “ik moet voor mijzelf beslissen wat ik doe en niet van een ander uit gaan”.
Ze vertelt ook over een bezoek aan haar moeder. Toen ze bij haar kwam lag haar moeder op de bank, een bekend patroon. Na een kort gesprek vertrok ze weer omdat ze opeens wist: hoeveel ik ook van mijn moeder houd, dit is niet mijn probleem, ik kan het niet oplossen voor haar, ik heb er geen invloed op.
Hoe zo ”niets gedaan” ?
Trots voelen
Ze is er stil van, tranen wellen op ….zij, die zich vaak zo onzeker en machteloos voelt, zij ziet in het ZKM Zelfonderzoek terug dat ze van binnen zich vaak krachtig en energiek voelt. Onder haar schuchtere uiterlijk zit een zelfverzekerde jonge vrouw die haar eigenwaarde kent. En nu ook herkent…
Ze zegt “ik weet dat het er zit, maar ik laat het er niet uit komen, ik durf niet. Ik focus me onbewust vaak op mijn gevoel van gespannenheid, dat houdt me tegen. Mijn gespannenheid zit mij in de weg om me vrij te voelen en mij van mijn krachtige kant bewust te zijn”.
Als ze na al deze woorden bij zichzelf naar binnen kijkt, en zoekt naar het gevoel dat trots heet dan zie ik dat ze een zachte glans op haar gezicht krijgt. Ze heeft het gevonden, dat gevoel er te mogen zijn en te weten dat je goed bent zoals je bent.
Vliegen
Piep, piep zegt ze en ze maakt met haar schouders een schokkende beweging, als een vogeltje dat voorzichtig probeert te fladderen om los te komen van de grond. Zo, vertelt ze, had zij zich een maand of vier geleden gevoeld, voordat ze het coachingstraject in stapte. Als een “sitting duck”, ieder gevoel van kracht en onafhankelijkheid was ze toen kwijt.
Inmiddels heeft ze ontdekt hoe ze in haar kracht kan staan, van binnen uit, als vanzelfsprekend aanwezig: ik ben er, zei ze, ik hoef niet meer te groeien naar iets onbereikbaars. Het lelijke eendje groeide in een paar maanden tijd uit tot een sierlijke krachtige zwaan. Vliegen kan ze, als de beste. En ze heeft al een plek op horizon waar ze naar toe wil vliegen, straks, over een paar jaar….
Moeten
Zes jaar geleden kwam hij voor het eerst, schuchter, toen voor een Zelfonderzoek en coaching.
Nu vertelt hij stralend over zijn persoonlijke en zakelijke ontwikkelingen. Hij is tevreden met zichzelf en met wat hij doet. Ooit was hij gedreven en dacht steeds verder te moeten. Zichzelf te moeten ontwikkelen, carrière te moeten maken, projecten te moeten oppakken.
Moeten is uit zijn woordenboek verdwenen. Hij ontwikkelt zich omdat het hem plezier geeft. Hij doet dingen omdat hij er zin in heeft. Hij wil en kan anderen en de organisatie waar hij werkt verder helpen. Daar beleeft hij oprecht genoegen aan.
Voldoening
Hij vertelt dat hij “voldoening” een zacht woord vind. Zijn kwetsbare zelf kan niet overweg met het woord “trots”. Dat is in zijn beleving een hard woord, het schreeuwt zo, vindt hij. Maar voldoening, ja, dat mag, dat kan hij voelen als iets moois, iets positiefs, dat geeft zelfvertrouwen en energie.
Tot slot twee gedichtjes waartoe mijn cliënten mij inspireerden:
Uit de VIP room I
Je bloost van oor tot oor,
je brede mond trekt samen,
je ogen zoeken houvast
voorzichtig kijk je me aan
dan komen er woorden
je blos verdwijnt
je blauwe ogen worden open
en een brede lach verschijnt!
Uit de Viproom II
De insteek die je kiezen zal
Je weet het niet
Je draait rond en rond en rond
En je praat en praat en praat
Luisteren durf je niet
Naar niemand niet
Een moment breekt je harnas
Ik zie een glimp van je gevoel
Dan ga je weer door en door en door
Tot je ziet
Zo kom ik er niet
Voorzichtig leg je je wapens neer
Je bent zoals je bent
En daar sta je voor.
Visie op persoonlijke groei en ontwikkeling
Ik heb prachtig werk als coach. Ik mag mensen begeleiden om te reflecteren op hun werk en leven zodat zij tot meer inzicht komen in zichzelf, in wat maakt dat ze doen zoals ze doen. Met dit inzicht nemen zij hun verantwoordelijkheid, gaan over tot handelen, want inzicht zonder handeling brengt geen verandering! Met als resultaat: rust in je hoofd, stevig in je schoenen staan en in verbondenheid zijn met de mensen om je heen.
Dat kan ik nu zo opschrijven, maar zeker in het begin was coachen ook vaak spannend: kan ik het wel, komt er iets uit dat deze persoon verder helpt, blijf ik onbevangen luisteren, stel ik de juiste vragen? Ik leerde vertrouwen op de coachee, op het veranderend vermogen van de persoon zelf. En hoe ik dat verlangen naar zelfkennis en zelfsturing, naar autonomie en verbondenheid, met mijn aanwezigheid en mijn vaardigheden kon activeren en laten ontwikkelen.
Iedereen wil ‘t liefste zijn eigen gang gaan, en tegelijkertijd bij anderen horen. Zichzelf onafhankelijk opstellen en ook af en toe leunen. Tegenstrijdigheid die om een balans vraagt.
Als kind zoeken we de verbinding met anderen, we zijn afhankelijk van hun steun en leren in veiligheid steeds meer onze eigen weg te kiezen. We hebben behoefte aan grip op het eigen leven en daarmee invloed op onze omgeving. Ook hebben we behoefte aan contact met iemand, iets of anderen, aan verbinding. Soms is de ene behoefte sterker vervuld, dan weer de andere of zijn ze allebei aanwezig. Ook kan het zijn dat beide behoeftes niet zijn vervuld, dan voelen we ons geïsoleerd en machteloos.
Regisseur
Het beeld van een toneelstuk gebruik ik regelmatig als metafoor: je bent zowel de auteur, als de acteur als de regisseur van het stuk. Als auteur weet je wat je drijfveren zijn en je kent de rode draad in je levensverhaal. Als acteur weet je wat je te doen staat en handel je zo dat je recht doet aan jezelf en aan je omgeving. Als regisseur bewaar je het overzicht en geef je sturing aan jezelf, aan je verhaal, aan je handelen.
Van het kleine naar invloed
Ik werk met iemand op het individuele vlak, in de persoonlijke ruimte. Maar de effecten van een coachingstraject zijn groot, heel groot soms, afhankelijk van de (formele en informele) invloedssfeer van deze persoon.
Stephen Covey schrijft over de cirkel van invloed en cirkel van betrokkenheid. We zijn vaak betrokken bij iemand of iets en hebben de neiging om onze energie daar op te richten. Vooral als die ander iets doet wat ons niet bevalt. Maar we kunnen beter onze energie richten op onszelf – daar hebben we de meeste invloed: je bent verantwoordelijk voor je eigen gedrag en de beslissingen die je neemt in je leven. Als je leeft vanuit deze houding ben je proactief. Dan maak je gebruik van de ruimte waarin je vrij bent om beslissingen te nemen die in overeenstemming zijn met je waarden en laat je je niet leiden door de wensen van je omgeving. Je maakt je eigen afwegingen.
Mijn werkwijze: met verhalen en gevoelens
De methode waar ik graag mee werk, ZKM, komt voort uit de narratieve psychologie. ZKM is een gestructureerde werkwijze waarbinnen iemand met mijn begeleiding zijn / haar eigen invulling kan geven om tot inzicht en verandering te komen. Twee deskundigen werken samen, ik ben deskundig als ZKM coach, de cliënt is deskundig op haar of zijn leven.
ZKM maakt gebruik van de kracht van verhalen en dialoog. Verhalen over onze levenservaringen, vroeger, het nu en hoe we ons de toekomst voorstellen. De dialoog voeren we in onszelf en met anderen. Het verhaal dat zo ontstaat geeft ons identiteit. We zijn ons eigen verhaal, we ontwikkelen ons door onze verhalen in dialoog van nieuwe perspectieven te voorzien.
Naast verhalen vertellen laat ik mijn cliënten ook de gevoelslaag onder de verhalen onderzoeken. Je trots mogen voelen, je pijn en verdriet onder ogen komen, genieten van kleine dingen, verbondenheid ervaren. Dan ontstaat er beweging.
“Pas als je geraakt wordt, als rationele redenen worden aangevuld met gevoelsmatige, niet puur rationele drijfveren, kom je in beweging en doe je wat je vindt” heb ik op mijn website staan. Met dank aan Jos Kessels, het is een citaat uit zijn boek Poëtisch argument, socratische gesprekken over het goede leven (2006).
Een leven lang lerend
Ik hou ervan om nieuwe dingen te leren, te ontdekken wat werkt en nieuwe ideeën te krijgen, te ontwikkelen, toe te passen. In deze 25 jaar ben ik zelf ook lerend en in ontwikkeling geweest. Ik begon voorzichtig, zocht (soms) tastend mijn weg en vond weerklank bij mijn opdrachtgevers, cliënten en collega’s. Zo ging ik verder en werd ik zelfverzekerder in mijn vak. Acquisitie vond ik minder leuk om te doen, ik ben meer op de inhoud van mijn vak gericht. Toch kreeg ik steeds voldoende werk en had ik fijne en trouwe opdrachtgevers.
Als coach, zeker toen ik begon, werd ik bij de verhalen van mijn cliënten regelmatig geconfronteerd met mijn eigen verhaal. Hun verhalen riepen bij mij vragen op: hoe doe ik dat eigenlijk? Kan en doe ik dat zelf eigenlijk wel wat ik nu tegen de ander zeg? Ik zag dat zij prachtige stappen maakten, die ik zelf soms niet aandurfde… Ik had en heb diep respect voor de ontwikkelingen die zij doormaakten, hun leerproces. Het inspireerde mij om steeds opnieuw naar mijn eigen processen te kijken en ervan te leren.
Door alle ervaringen en opleidingen ben ik gegroeid in mijn vak, in mijn leven, een wijze vrouw aan het worden, in balans te komen. Zo kan ik steeds beter luisteren en goede vragen stellen, overzie ik een vraag of een kwestie en laat ik mijn hoofd, mijn buik en hart beter samenwerken. Ik heb ook geleerd (zonder dat ik precies weet hoe) om een holding space te bieden aan mijn cliënten, hen de veiligheid te bieden om te reflecteren, te groeien en te ontwikkelen.
25 jaar ondernemerschap:
Ik kon dit niet zonder alle mensen om mij heen die mij hielpen te helen en te delen, mijn pad vormden, een opwaartse golf gaven, nieuwe grond boden. Alleen samen. Ik ben jullie daar allemaal ongelooflijk dankbaar voor!
Doorgaan
Deze basis nodigt uit om nog een tijdje door te gaan.
Na 25 jaar is het nog niet klaar en over, ook al komt mijn pensioengerechtigde leeftijd naderbij. Ik ga door omdat ik nog steeds kan genieten van het werken met mensen, van hun verhalen, hun leerproces, hun successen. Ik ga door met leren, met een nieuwe tool die mij nieuwsgierig maakt hoe toe te passen en naar wat het de cliënt brengt. Door mijn ervaring en (levens) wijsheid kan ik veel bieden, zonder dat het zoveel moeite kost als in mijn beginjaren. Ik heb grond onder mijn voeten gekregen en daar kan ik anderen mee helpen deze ook te vinden.
Neem contact op, voor een kop koffie of thee, een gesprek, een volgende stap in je ontwikkeling, ik zie je graag.
Jannie Hoegen
